Gandalf (Quenya: Olórin) is een van de hoofdpersonen uit de boeken De hobbit en In de ban van de ring van J.R.R. Tolkien. Hij is de istar die de jonge Hobbit Frodo Balings helpt bij diens taak: de Ene Ring van het kwaad te vernietigen om zo Midden-aarde te redden. Gandalf staat ook bekend als Gandalf de Grijze (Engels: Gandalf the Grey), Mithrandir, de Grijze Zwerver (Engels: The Gray Wanderer) en vriend van alle Vrije Volkeren.

Istari (enkelvoud: istar) zijn in de werken van J.R.R. Tolkien Midden-aarde tovenaars.

Meer informatie: nl.m.wikipedia.org